“Dat we sterven is de oever die de rivier van het leven gehoorzaamt. Hoe wij sterven, zijn als golfjes in deze levensrivier, kleine tekens voor anderen die na ons komen.” -Stephen Jenkinson-
Als begeleider bij sterven zie ik vaak de ontreddering bij naasten van hun stervende dierbare. Door gebrek aan kennis over het diep menselijke proces van sterven en de toegenomen medicalisering bij sterven komt het nogal eens voor dat mensen die stervende zijn in een ziekenhuis terechtkomen. Men hoopt dat er langer geleefd kan worden of men vindt loslaten te moeilijk. Van een vertrouwde omgeving belandt men in een steriele sfeer vaak met het lichaam aan slangetjes en een piepend apparaat verbonden.
Wat wil je wel en wat wil je niet wanneer je weet dat jouw einde als mens hier op aarde dichtbij is? Is het dan voor jou belangrijk om meer dagen aan je leven te voegen of meer leven in de dagen die jou nog resten? Voor de naasten is het een moeilijke situatie wanneer een dierbare in het ziekenhuis verblijft want wie bepaalt wanneer de behandeling stopt, wat nog zinnig is en wat niet wanneer je dit zelf niet meer kan aangeven? Dat is een zware verantwoordelijkheid als naaste van een stervende dierbare om te dragen. Levenseindeplanning vooraf kan rust en duidelijkheid bieden alsmede naasten ontlasten. Denk daarbij aan een gesprek met de huisarts, een wils- en zorgverklaring of levenstestament.
Hoe iemand sterft maakt uit voor alle betrokkenen. Het heeft invloed op het rouw proces van naasten en hun eigen blik op sterven in de toekomst. Dit kan generaties lang doorwerken. Bijgaande tekening van internet brengt het treffend in beeld zonder woorden te hoeven gebruiken.
Mijn boodschap: verdiep je in sterven middels daarvoor ruim beschikbare literatuur en probeer te voelen wat voor jou belangrijk is om vanuit dat verkregen perspectief het gesprek aan te gaan met dierbaren. Binnenkort zal er een lijst met aanbevelingen op de website staan. Meedoen aan de dagworkshop LIEFDEVOL LEVENSEINDE is van grote toegevoegde waarde. We delen op deze dag levens- en stervenskunst, hebben een uitgebreide boekentafel over sterven, reiken praktische tips aan in stervensbegeleiding en doen inzichtgevende ervaringsoefeningen. MEER INFO
